Samenvatting

Overzicht structureel en incidenteel begrotingssaldo

Totaaloverzicht verloop begrotingssaldo  

Toelichting bij de tabel:
Primaire begroting, mutaties Berap I en meicirculaire
De basis van de berekeningen is de primaire begroting, de financiële stand van zaken van begin 2020. Daaraan worden de mutaties van de eerste bestuursrapportage (Berap I) en de meicirculaire van de Rijk toegevoegd.
Begrotingssaldo perspectiefnota
In de perspectiefnota worden de financiële vooruitzichten voor 2021 opgenomen en als mutaties toegevoegd aan het saldo. Daarmee ontstaat Begrotingssaldo Perspectiefnota. Op 2 juli 2020 heeft de raad de perspectiefnota vastgesteld, waarin de conclusie werd getrokken dat ongewijzigd beleid een negatief saldo voor de komende jaren zou opleveren. Het college heeft de opdracht aanvaard om via maatregelen om kosten te besparen en inkomsten te verhogen tot een sluitende begroting te komen. De raad heeft aangegeven welke maatregelen op voorhand wel en welke niet konden worden voorgesteld.
Structurele doorwerkingen Berap II
De tweede bestuursrapportage (Berap II) beschrijft de financiële ontwikkeling van het lopende jaar 2020. Deze ontwikkeling heeft deels gevolgen voor de financiën in de komende jaren. De structurele doorrekening van de financiële ontwikkelingen naar de toekomst heeft een nadelig effect op het saldo.
De verklaring hiervoor is voornamelijk gelegen in de financiële ontwikkelingen in het sociaal domein. De budgetten voor jeugdzorg en de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) stijgen harder dan voorzien. Daarnaast moet, als gevolg van de economische effecten van Covid 19, rekening worden gehouden met extra uitgaven in 2021 in het kader van de Participatiewet.
September circulaire
In september is door het Rijk de circulaire verstuurd, waarin de uitkering uit het gemeentefonds wordt berekend. Deze heeft een negatief resultaat voor ons saldo. De voornaamste wijzigingen ten opzichte van de mei circulaire betreffen wijzigingen in maatstaven en decentralisatie uitkeringen voor uitvoering van wettelijke taken. Deze worden in mindering gebracht op de totale uitkering.
Voor de jaren 2023 en 2024 is de algemene uitkering gekort op jeugdmiddelen. Er loopt een onderzoek naar de toereikendheid van de middelen jeugdzorg. Hierover zal een nieuw kabinet besluiten en daarom wordt het nog niet structureel verwerkt. De richtlijn (vastgesteld door BZK, VNG en provincie) is echter wel dat gemeenten deze middelen toch mogen opnemen als dekkingsmiddel. Dat is dan ook in deze begroting verwerkt.
Autonome begrotingsmutaties
Een aantal ontwikkelingen sinds het opstellen van de perspectiefnota leidt er toe dat het saldo negatief wordt beïnvloed. In deze mutaties zijn verwerkt hogere kosten van de gemeenschappelijke regelingen GGD en Vervoerregio, alsmede de stijging van de subsidies. Ook de stijging van de salariskosten en de pensioenen als gevolg van de CAO is hierin verwerkt. In de paragraaf bedrijfsvoering wordt dit laatste toegelicht.
Als nieuw beleid zijn hierin tevens de kosten als gevolg van de wettelijke taak van de Wet inburgering opgenomen. Een toelichting hierop is in het programma sociaal domein opgenomen.
In de begroting is geen ander nieuw beleid opgenomen. Vastgesteld beleid is het uitgangspunt, maar op diverse terreinen wordt, op grond van het pakket maatregelen, voorgesteld de ambities/het beleid naar beneden bij te stellen. In de programma’s zijn de effecten beschreven.
Pakket maatregelen met kostenbesparingen, verdiencapaciteit en extra besparingen
In augustus heeft het college het pakket maatregelen aan de raad gepresenteerd, waarin kostenbesparingen (KB) en verdiencapaciteit (VC) zijn opgenomen. De raad heeft deze besproken in een BO-sessie op 10 september. De recente financiële ontwikkelingen maken het noodzakelijk om alle voorgestelde maatregelen op te nemen in de begroting. Tevens maken bovenstaande ontwikkelingen met een structureel negatief effect op de meerjaren begroting dat extra maatregelen vereist zijn om tot een sluitende begroting te komen. Naast het pakket maatregelen, dat in augustus is gepresenteerd, zijn extra besparingen (EB) in de begroting opgenomen, waardoor het saldo wordt omgebogen. Hierna volgt een overzicht van alle maatregelen opgedeeld per programma, waarbij is aangegeven welke ombuigingen behoren tot de ombuigingen bij de Perspectiefnota (KB's en VC's) en ombuigingen die behoren tot de begroting 2021 (EB's):

Overzicht saldo verdeeld over de programma’s

De totaalbedragen die in het overzicht begrotingssaldo staan, zijn in onderstaande tabel verdeeld over de programma’s. Toelichting daarbij is bij de diverse programma’s opgenomen.

Overzicht saldo conform de indeling 2020

Voor de vergelijkbaarheid vindt u in deze tabel de opbouw, zoals die vorig jaar is aangeboden. In bovenstaande tabel met het verloop in 2020 hebben we u in het proces meegenomen.

Ontwikkeling algemene reserve
In deze begroting heeft het college opnieuw aandacht geschonken aan instandhouding dan wel toename van de algemene reserve in de begrotingsperiode 2021-2024. Dit door een zo gunstig mogelijk begrotingssaldo te effectueren, maar ook door in de komende begrotingsperiode geen uitnamen uit de algemene reserve voor intensivering van bestaand of nieuw beleid aan uw raad voor te stellen, behoudens het budget voor de wettelijke taak van de Wet inburgering.
In de paragraaf weerstandsvermogen is te zien dat de algemene reserve als gevolg van besluitvorming onder druk staat. Het college benadrukt met klem het belang van instandhouding c.q. toename van de algemene reserve als buffer voor het opvangen budgetoverschrijdingen en als fundament voor de solvabiliteit (kredietwaardigheid) van de gemeente, namelijk het vermogen om aan de financiële verplichtingen te kunnen blijven voldoen. Om onverwachte tegenvallers op te kunnen vangen is de stelpost onvoorzien uitgebreid met € 25.000 tot €50.000.

Investeringen 2021-2024
In het hoofdstuk "Financiën" is een overzicht opgenomen van de investeringen in het MeerjarenInvesteringsPlan (MIP) 2021-2024 uit de Perspectiefnota. Hierin zijn nog niet de maatregelen verwerkt, waarbij de kapitaallasten worden gemaximaliseerd en waarbij de investeringen zijn geschrapt middels het bovenstaande “maatregelenpakket”. Na vaststelling van de begroting zal deze actualisatie direct worden gerealiseerd.
Het maximaliseren van de kapitaallasten is op € 300.000,- vastgesteld. Reeds in verregaande voorbereiding zijnde projecten maken een lager bedrag onmogelijk, zonder aanzienlijke desinvestering.